اندازه بازار (Market Size) چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

اندازه بازار (Market Size) چیست؟

اندازه بازار، همانطور که از نامش پیداست، به اندازه‌گیری کمی بازار برای رصد موقیت‌های مختلف در یک بازار خاص می‌پردازد. اندازه بازار معمولا برای یک بازه‌ی یک ساله محاسبه می‌شود. مقدار بدست آمده، حجم کل بازار را به صورت تقریبی و بالقوه نشان می‌دهد.

 

تفاوت اندازه بازار و ارزش بازار (Market Size vs Market Value)

وقتی صحبت از اندازه بازار می‌شود، داریم درمورد تعداد سفارشات صحبت می‌کنیم. این سفارشات در بازه‌‌ی زمانی مورد نظر اندازه گرفته می‌شوند؛ تعداد سفارشات در روز، ماه یا سال.

مثال: تعداد درخواست تاکسی اینترنت در روز در تهران X است. در این مثال، در حال اندازه‌گیری اندازه بازار هستیم.

در اندازه‌گیری ارزش بازار، درحال اندازه‌گرفتن مالی این قضیه هستیم. واحد این اندازه‌گیری، ارزهای رایجی مثال ریال، دلار، یورو و … است.

مثال: ارزش بازار تاکسی‌های اینترنتی Y ریال است. در این مثال، در حال اندازه‌گیری ارزش بازار هستیم.

 

اهمیت تعیین اندازه بازار

تعیین اندازه بازار، اهمیت بسیاری دارد. زیرا زمانیکه یک کارآفرین، تاجر یا سرمایه‌گذاری قصد ورود به بازاری را دارد، باید به سنجش اندازه بازار بپردازد؛ باید بررسی کند که کشش و بزرگی بازار چقدر است؛ و به کمک این موضوع، به ارزش بازار و SOM (Serviceable & Obtainable Market) و در نتیجه ROI (Return of Investment) پی ببرد.

برای شرکت‌هایی که قصد در سرمایه‌گذاری در دیگر شرکت‌ها یا استارتاپ‌ها دارند، یکی از موارد پراهمیت در تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاری یا عدم آن، وابسته به اندازه بازار تجارت (حتی بیش از نوع محصولات و کیفیت آن‌ها) است. اینکه سرمایه آن‌ها در چه بازه زمانی و به چه مقدار بازخواهد گشت.

 

سختی محاسبه اندازه بازار در ایران

در کشور ما بنابه دلایل بسیاری، اعم از امنیتی و سری بودن داده‌ها، اطلاعات و داده‌های آماری بسیار کم هستند. فرهنگ داخل کشور به این سمت‌ است که شرکت‌ها کمتر به دنبال افشای داده‌های آماری خود اعم از تعداد مشتریان و فروش هستند. همچنین از نظر دولتی کمتر به داده‌های آماری بها داده می‌شود.

با این وجود،‌ برخی کسب‌وکارها به مانند دیجیکالا و ایسمینار به تازگی دست به ارائه‌ی عمومی این دست آمارها زده‌اند.

شرکت‌هایی که در بازار بورس پذیرش شده‌اند، مجبور به ارائه‌ی صورت‌های مالی و ترازنامه هستند. لذا می‌توان به کمک برخی از داده‌های منتشر شده، مثال تعداد تولید محصول Z، به تخمین اندازه بازار پرداخت.

یکی دیگر از روش‌های تخمین بازار، بررسی و تحلیل رقبا می‌باشد. از جمله‌ ابزارهایی که حداقل می‌تواند به بررسی آمار وب‌سایت آن‌ها بپردازد، ابزار Google Analytics است.

 

نحوه تعیین اندازه بازار

برای تعیین اندازه‌ی بازار، نیاز است تا مراحل زیر طی شود؛ اما قبل از آن بهتر است که با مفاهیم زیر آشنا شویم:

PAM: بازار قابل دستیابی دارای پتانسیل (مربوط به وضعیت بازار در حال و آینده است.)

TAM: بازار کل در دسترس (وضیت کلی بازار در زمان حال)

SAM: بازار در دسترس و قابل حصول

SOM: بازار در دسترس، قابل حصول و قابل خدمت‌رسانی

به عنوان مثال، اگر چین ۴۰ میلیون نوزاد داشته باشد، TAM بازار پوشاک، ۴۰ میلیون نفر است.

اگر شرکت در شانگهای در حال خدمت‌رسانی‌ست، و شانگهای دارای ۵ میلیون نوزاد است، SAM شانگهای ۵ میلیون نفر است.

اگر زیرساخت‌های شرکت، شرایط حمل و نقلی دسترسی به بازار، رقبا و … اجازه خدمت‌رسانی به ۲ میلیون نفر از آن ۵ میلیون را بدهد، SOM بازار ۲ میلیون نفر است و شرکت باید برای فراگیری این SOM با رقبا تلاش کند.

 

فرمول محاسبه اندازه بازار (Market Size)

تعداد مشتریانی هدف‌گذاری شده * نرخ نفوذ = اندازه بازار

تعداد مشتریان هدف‌گذاری شده همان SOM ماست.

نرخ نفوذ (Penetration Rate) نیز بیانگر میزان نفوذ محصول یا خدمات شما در مشتریان است. به طور معمول، نرخ نفوذ در B2C بیشتر از B2B است. برای اندازه‌گیری نرخ نفوذ باید از تعداد مشتریان و اندازه بازار هدف‌گذاری شده مطابق فرمول زیر کمک گرفت.

فرمول محاسبه ارزش بازار (Market Value)

برای محاسبه ارزش بازار از دو فرمول زیر استفاده می‌کنیم:

 

 

منابع:

[1]karduk.com/2987/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1

[2] virgool.io/@seyyedi.p1/market-size-calculation-ba4ljvirradx